Forming Questions

Στα Χμερ, η ερώτηση "ναι" ή "όχι" γίνεται απλά προσθέτοντας δύο λέξεις σε μια δήλωση με τον ακόλουθο τρόπο:

daer តើ + υποκείμενο + ρήμα... day/ot ទេ/អត់?

Η πρώτη λέξη ‘daer’ δεν μπορεί να μεταφραστεί άμεσα στα Αγγλικά, αλλά ουσιαστικά χρησιμεύει ως ερωτηματικό. Αυτός ο ερωτηματικός δείκτης είναι συνηθισμένος στην επίσημη ομιλία, αλλά συχνά παραλείπεται στη καθομιλουμένη. Παρατήρησε επίσης ότι έχεις τη δυνατότητα να επιλέξεις ανάμεσα σε δύο λέξεις που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να τελειώσεις την ερώτηση, είτε ‘day’ είτε ‘ot’. Οποιοδήποτε από τα δύο είναι εντάξει, αλλά το ‘ot’ είναι πιο ανεπίσημο και χρησιμοποιείται πιο συχνά στη γενική συζήτηση.

Μπορείς να μιλήσεις Χμερ; - daer bong jeh peeasaa Khmer ot? តើ បង ចេះ ភាសា ខ្មែរ អត់?

Γνωρίζεις Ντάρα; - daer neak skoal Dara day? តើ អ្នក ស្គាល់ ដារ៉ា ទេ?

Επειδή τόσο το ‘ot’ όσο και το ‘day’ χρησιμοποιούνται για να σχηματίσουν την άρνηση, βοηθάει να τα σκεφτείς σαν να προσθέτεις το ‘...ή όχι;’ στο τέλος της δήλωσης που διατυπώνεις, σχηματίζοντας έτσι μια ερώτηση τύπου ναι/όχι. Για να βοηθήσουμε στην κατανόηση αυτού μπορούμε να δούμε μια ακόμη επιλογή που χρησιμοποιείται για να δημιουργηθεί μια ερώτηση τύπου ναι/όχι στα Χμερ:

daer តើ + υποκείμενο + ρήμα... reu day/reu ot ឬទេ/ឬអត់;

Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μόνο μια μικρή προσθήκη, και αυτή είναι η λέξη ឬ (reu). Αυτή η λέξη σημαίνει ‘ή’ στα Ελληνικά.

Σου αρέσει να εργάζεσαι στην Πνομ Πενχ (ή όχι); - neak joal jut twer gaa nau Phnom Penh reu ot? អ្នកចូលចិត្តធ្វើការនៅភ្នំពេញឬអត់?

Τώρα που εξετάσαμε τους πιο συνηθισμένους τρόπους σχηματισμού ερωτήσεων τύπου ναι/όχι, ας δούμε πώς να απαντάμε σε αυτές τις ερωτήσεις.

Ναι (αν είσαι άνδρας) - baard បាទ
Ναι (αν είσαι γυναίκα) - jaa ចាស៎
Όχι- day/ot/ot day ទេ/អត់/អត់ទេ

Αν και θα περίμενες ότι οι παραπάνω μεταφράσεις θα χρησιμοποιούνταν για να απαντήσεις σε ερωτήσεις τύπου ναι ή όχι, αυτό δεν συμβαίνει συνήθως! Η λέξη για το ‘ναι’ χρησιμοποιείται στην πραγματικότητα πιο συχνά για να απαντήσεις όταν κάποιος φωνάζει το όνομά σου ή αν κάποιος λέει κάτι και δεν το άκουσες/κατάλαβες. Αυτός είναι περίπου ο ίδιος τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιούσαμε τη λέξη ‘τι’ σε ορισμένες περιπτώσεις στα Αγγλικά. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να απαντήσεις θετικά σε μια ερώτηση είναι να επαναλάβεις το ρήμα (ή το επίθετο) από την ερώτηση ως εξής:

Γνωρίζεις την Ντάρα; - daer neak skoal Dara day? តើ អ្នក ស្គាល់ ដារ៉ា ទេ?
Ναι– skoal ស្គាល់

Παρατήρησε ότι η απάντηση είναι απλώς η επανάληψη του ρήματος. Η ερώτηση είναι ‘γνωρίζεις την Ντάρα’, και η απάντηση που δίνεται είναι απλά ‘γνωρίζω’. Η άρνηση σχηματίζεται με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο σχηματίσαμε τις αρνητικές προτάσεις που δόθηκαν στο κεφάλαιο 1:

Γνωρίζεις την Ντάρα; - daer neak skoal Dara day? តើ អ្នក ស្គាល់ ដារ៉ា ទេ;
Όχι – ot skoal day/mun skoal day អត់ ស្គាល់ ទេ/មិន ស្គាល់ ទេ

Αν και αυτά είναι τα πιο συνηθισμένα μοτίβα, είναι επίσης δυνατό να εισαχθεί η λέξη για το ναι/όχι μπροστά από την πρόταση, αν θέλεις να δώσεις μια μεγαλύτερη απάντηση (αλλά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται μεμονωμένα για να δώσεις μια θετική απάντηση στην ερώτηση), με τον ίδιο τρόπο που επίσης μπορείς να προσθέσεις το υποκείμενο, αν νιώθεις την ανάγκη. Συνήθως στα Χμερ οι προτάσεις γίνονται όσο το δυνατόν πιο σύντομες. Αυτό σημαίνει ότι αν το υποκείμενο είναι ήδη γνωστό από τα συμφραζόμενα, μπορεί να παραλειφθεί. Ακολουθεί ένα παράδειγμα της προηγούμενης πρότασης που δίνεται στην πληρέστερη μορφή της:

Γνωρίζεις την Ντάρα; - daer neak skoal Dara day? តើ អ្នក ស្គាល់ ដារ៉ា ទេ;
Ναι, γνωρίζω την Ντάρα – baart knyom skoal Dara បាទ ខ្ញុំ ស្គាល់ ដារ៉ា