Nouns
Overzicht
Zelfstandige naamwoorden worden ingedeeld in twee geslachten ("mannelijk" en "vrouwelijk") en worden verbogen voor het aantal (enkelvoud of meervoud). Bijvoeglijke naamwoorden en determinatoren (lidwoorden, aanwijzende voornaamwoorden, bezittelijke voornaamwoorden en kwantificeerders) moeten verbogen worden om in geslacht en aantal overeen te komen met het zelfstandig naamwoord.
Het Portugees verbuigt zelfstandige naamwoorden niet om hun grammaticale functie of naamval aan te geven, maar vertrouwt in plaats daarvan op het gebruik van voorzetsels (enkelvoudig en frasaal), op pleonastische objecten, of op de context of woordvolgorde.
Geslacht en aantal
De meeste bijvoeglijke naamwoorden en aanwijzende voornaamwoorden, en alle lidwoorden moeten verbogen worden volgens het geslacht en aantal van het zelfstandig naamwoord waarnaar ze verwijzen:
esta linda casa branca ("dit mooie witte huis")
este lindo carro branco ("deze mooie witte auto")
estas lindas aves brancas ("deze mooie witte vogels")
estes lindos gatos brancos ("deze mooie witte katten")
Meervoudsvorming
Portugese zelfstandige naamwoorden vormen hun meervoud door -s toe te voegen als het enkelvoud eindigt op een klinker, en -es als het enkelvoud eindigt op n, r of z. Als het enkelvoud eindigt op s, dan voegt het meervoud -es toe als de laatste lettergreep beklemtoond is, en anders is het meervoud hetzelfde als het enkelvoud. Woorden die eindigen op m veranderen die m in ns, en woorden die eindigen op l veranderen die l in -is (bijv. animal > animais). Woorden die eindigen op ão variëren in hoe ze hun meervouden vormen: sommige vervangen de ão door ães, andere door ões, en weer andere voegen gewoon een -s toe zoals de andere zelfstandige naamwoorden die eindigen op een klinker.
Geslachtsbepaling
Het grammaticale geslacht van levenloze entiteiten verschilt vaak van dat in zustertalen: Zo zijn Portugees árvore ("boom") en flor ("bloem") vrouwelijk, terwijl Spaans árbol en Italiaans fiore mannelijk zijn; Portugees mar ("zee") en mapa ("kaart") zijn mannelijk, terwijl Frans mer en mappe vrouwelijk zijn.
In veel gevallen kan het geslacht en het aantal van een zelfstandig naamwoord worden afgeleid uit de uitgang: het basispatroon is "-o" / "-os" voor mannelijk enkelvoud en meervoud, "-a" / "-as" voor vrouwelijk. Dus, casa ("huis"), mala ("koffer"), pedra ("steen"), en inteligência ("intelligentie") zijn vrouwelijk, terwijl carro ("auto"), saco ("tas"), tijolo ("baksteen"), en aborrecimento ("ergernis") mannelijk zijn. De volledige regels zijn echter vrij complex: zelfstandige naamwoorden die eindigen op -ção zijn bijvoorbeeld meestal vrouwelijk, behalve bij augmentatieven zoals bração ("grote arm"). En er zijn veel onregelmatige uitzonderingen. Voor woorden die eindigen op andere letters zijn er weinig regels: flor ("bloem"), gente ("volk"), nau ("schip"), maré ("getij") zijn vrouwelijk, terwijl amor ("liefde"), pente ("kam"), pau ("stok"), café ("koffie") mannelijk zijn.
Aan de andere kant wordt het geslacht van sommige zelfstandige naamwoorden en eerste- en tweede-persoons voornaamwoorden semantisch bepaald door het geslacht van de referent: aquela estudante é nova, mas aquele estudante é velho ("deze (vrouwelijke) student is nieuw, maar die (mannelijke) student is oud"); of eu sou brasileiro ("ik ben Braziliaans", gezegd door een man) en eu sou brasileira (hetzelfde, gezegd door een vrouw).
Veel geanimeerde mannelijke zelfstandige naamwoorden hebben ook specifieke vrouwelijke afgeleide vormen om vrouwelijk geslacht of sociaal geslacht aan te geven: lobo ("wolf" of "mannelijke wolf", mannelijk geslacht) → loba ("zij-wolf", vrouwelijk), conde ("graaf", m.) → condessa ("gravin", f.), doutor ("dokter" of "mannelijke dokter", m.) &rar; doutora ("vrouwelijke dokter", f.), ator ("acteur", m.) → atriz ("actrice", f.), etc.